Służby sanitarne w Tomaszowie Lubelskim

Okruchy wspomnień z tamtych lat.

Jubileusz 100-lecia Służb Sanitarnych w Polsce jest miłą okazją do wspomnień i sięgnięcia do źródeł powstania Inspekcji Sanitarnej w Tomaszowie Lubelskim.

Pierwsza Powiatowa Kolumna Sanitarna w Tomaszowie Lubelskim powstała około 1949 roku i mieściła się w budynku przy ul. Klasztornej (obecna Petera), który pełnił również funkcję przychodni.

Pracownicy  przed budynkiem Przychodni ul. Petera – 1952r. Na zdjęciu od lewej u góry: J. Sosnowski, I. Szawara, M. Nowosad, u dołu od lewej: M. Krawczyk, M. Pietraszkiewicz (kierownik kolumny sanitarnej), H. Sosnowska.

Do zadań kolumny należał: nadzór nad chorymi i podejrzanymi na choroby zakaźne, pobieranie materiałów do badań laboratoryjnych od chorego i otoczenia, pobieranie prób wody do badania, środków spożywczych, wykonywanie dezynfekcji, organizacja i nadzór nad wykonywaniem szczepień ochronnych.

Pracownicy na szkoleniu wyjazdowym dotyczącym chorób zakaźnych (czerwonka, dur plamisty w Polsce)

Wśród czarnobiałych zdjęć wracamy do lat, gdy pracowników obowiązywał biały fartuch, wyjątkiem był dezynfektor, który nosił fartuch koloru szarego.

Na zdjęciu od lewej: H. Sosnowska, J. Zięba i inni pracownicy służb sanitarnych.

Około 1955 roku Kolumna Sanitarna została przeniesiona na krótki okres czasu do budynku przy ulicy Kościelnej. Pomieszczenia biurowe były niefunkcjonalne , brak ubikacji wewnątrz budynku.

Od 1957 roku Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Tomaszowie Lubelskim mieściła się w ,,Cybulówce”. Początkowo pomieszczenia biurowe były tylko na poddaszu. Warunki  lokalowe były trudne: ogrzewanie przy pomocy pieców kaflowych, brak wody bieżącej, ubikacja podwórzowa, zacieki na ścianach  i wspólne biurka dla pracowników.

Pracownicy Kolumny Sanitarnej w latach pięćdziesiątych,  od lewej: I. Typek, H. Sosnowska, Dymara, M. Nowosad, M. Krawczyk, Walentyn

Stacja była placówką podległą Wydziałowi Zdrowia, dlatego sprawy kadrowe były prowadzone przez ten Wydział.

Pracownicy Przychodni i Kolumny Sanitarnej – 1955r.

W czasie wyjazdów terenowych pracownicy korzystali z różnorodnych środków transportu tj. rowerów, furmanek, motocykli, autobusów, niekiedy do właściwego miejsca trzeba było dojść pieszo. Pobyt w terenie wynosił często kilka dni a nocleg organizowano najczęściej np. u kierowników szkół i sołtysów.

W późniejszym czasie Wydział Zdrowia  dysponował samochodem ,,Warszawą”, który w razie potrzeb był udostępniany Stacji.

Z biegiem czasu przydziały samochodu były częstsze, a następnie Stacja miała już stałe przydziały samochodów z Kolumny Transportu Sanitarnego.

Obecnie Stacja posiada dwa własne samochody, które wykorzystywane są do realizacji ustawowych zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej w Tomaszowie Lubelskim.                     

 Po zmianie podziału administracyjnego w 1975 roku rozwiązano Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Tomaszowie Lubelskim. Dzięki staraniom Wojewódzkiego Inspektora  Sanitarnego  w Zamościu lek. med. Janusza Kessa  i przychylności  Wojewody Zamojskiego p. Dmiterko ponownie powołano do życia jako Terenową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną. Stacja nie  posiadała  zaplecza  laboratoryjnego,  w   związku  z czym w  1979r.  przystąpiono   do   remontu  budynku   z przystosowaniem pomieszczeń na laboratoria. Na  czas  przebudowy Stacja została przeniesiona do pomieszczeń  prywatnych p. Stefana Gajusa przy ulicy Piekarskiej.

Pracownicy wspominają ten czas z uśmiechem ,,siedzieliśmy na koszach, w jednym pokoju po wiele osób’’.

 W obecnej siedzibie w marcu 1984r. rozpoczęto pracę,  natomiast w styczniu 1985r. powstał Oddział laboratoryjny. Utworzono Pracownie: Schorzeń  Jelitowych, Higieny Komunalnej, Higieny Pracy, Pożywkarni a w 1990r. utworzono Laboratorium Higieny Żywności i Żywienia oraz Przedmiotów Użytku. W 1990r. Pracownię poszerzono o badania chemiczne i przeniesiono do zaadaptowanych pomieszczeń.

Na podst. art. 57 ustawy 2 z dn. 13.10.1998r. Przepisy wprowadzające ustawy reformujące administrację publiczną (Dz.U. Nr 133, poz.872) przekształcono Terenową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną.Stacja typu laboratoryjnego funkcjonowała do końca marca 2009 roku.

Szukając dokumentów z tamtych lat dotarliśmy do 1947 roku. Przedstawiamy archiwalne zdjęcia dokumentów na które patrzy się z łezką w oku.

Przypominamy osoby, które pełniły kierownicze stanowiska w Służbach Sanitarnych: Śp. lek. med. Mieczysław Pietraszkiewicz (lekarz rodem z Wileńszczyzny), śp. lek med. Stanisław Kulczyński, ś.p. Halina Sosnowska, ś.p. lek. med Władysław Madeja, ś.p. lek med. Stanisław Bartłomowicz, lek. med. Janusz Bednarczyk, lek. med. Turzyniecki, ś.p. Marian Nowosad, lek.med. Mieczysław Czochrowski, lek. wet. Zbigniew Malicki.

            Z dniem 15 grudnia 2018r. na stanowisko Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Tomaszowie Lubelskim została powołana mgr Barbara Piskorska.

Przedstawiamy zdjęcia pracowników przed budynkiem Stacji – aktualne i z niedalekiej przeszłości, które nasi następcy może też będą oglądać z łezką w oku?

                                                                    

                   Służby sanitarne – 2002 r.                              

Służby sanitarne – 2019 r.

Opracowano na podstawie:

– rozmów indywidualnych z byłymi pracownikami PSSE w Tomaszowie Lubelskim: Panią Marią Krawczyk, Panią Anielą Kij, lek. med. Panem Mieczysławem Czochrowskim przeprowadzonych w 2004r.

– dokumentów będących w posiadaniu PSSE w Tomaszowie Lubelskim

– zdjęć udostępnionych z prywatnych albumów pracowników.

Dziękujemy wszystkim za okazaną pomoc.

mat. Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Tomaszowie Lubelskim