TOMASZÓW Wykład o dawnym Tomaszowie

25 lutego 2016 roku w Bibliotece Pedagogicznej w Zamościu Filia w Tomaszowie Lubelskim odbył się kolejny wykład z edukacji historycznej.
Podróż po międzywojennym Tomaszowie z wykorzystaniem zdjęć ówcześnie wydawanych plakatów jako źródeł historycznych dla pokazania bogatej przeszłości miasta. Ta interesująca forma wykorzystania różnych źródeł historycznych zaprezentowana została przez Panią mgr Ewę Koper – pracownika Muzeum Miejsce Pamięci w Bełżcu. Prelegentka uświadomiła zebranym, że badania historii można prowadzić np. różnych źródeł historycznych: zdjęć, czasopism, ogłoszeń, rozkładów odjazdu autobusów, plakatów. Tomaszów i jego mieszkańcy pokazani na zdjęciach z lat międzywojennych oraz barwne opowieści o ich życiu zainteresowały zebranych.
Pierwsza wojna światowa stworzyła Polsce szansę na odzyskanie niepodległości. Przez Tomaszów przetaczały się wojska rosyjskie i austriackie, ale miasto nie ucierpiało zbytnio wskutek działań wojennych. Mimo to przedstawiało ono widok żałosny. Drewniana, uboga zabudowa, błoto (tylko ulica Lwowska była wybrukowana) nie zdobiły naszego Tomaszowa.
Wolność jednak sprzyjała rozwojowi miasta, a kolejni burmistrzowie potrafili tak pokierować miejskimi problemami, że z każdym rokiem Tomaszów stawał się ładniejszy i bardziej zasobny.
Prowadząca zwróciła uwagę słuchaczy, że na podstawie prowadzonych badań, Tomaszowianie byli bardzo aktywni na polu kultury. W drewnianym budynku położonym w rynku (zbudowanym w stylu rosyjskim od 1895 r. była herbaciarnia), w okresie międzywojennym – dom teatralny (a po wojnie – dom ludowy „Czajnia”), w którym koncentrowało się życie kulturalne Tomaszowa Lubelskiego, na podstawie plakatów i ogłoszeń dowiadujemy się, że działały tu zespoły teatralne, między innymi związane ze Strażą Pożarną. Na scenie występowały nie tylko teatry miejscowe, ale także przyjezdne. Nie było miesiąca, w którym nie odbywałby się odczyt, wygłaszany przez przyjezdnych prelegentów, najczęściej z ośrodków akademickich. Tu powstało pierwsze kino. Można powiedzieć, że w domu teatralnym mieściło się centrum tomaszowskiej kultury.
Kultura fizyczna miała swój ośrodek w „Sokolni”, gdzie oprócz sali gimnastycznej była scena i świetlica. Mieliśmy też własną gazetę samorządową – „Ziemia Tomaszowska”.
Wykład ilustrowały fotografie z Muzeum Regionalnego, kolekcji prywatnych i stron internetowych.
Prowadząca zakończyła swój wykład przedstawieniem wybranych historii życia różnych osób i apelem o pielęgnowanie pamięci o bohaterach pochodzących z naszego regionu. Na cmentarzach tzw. starym i nowym znajdziemy liczne nazwiska osób, które walczyły za Ojczyznę w Legionach Polskich, na frontach drugiej wojny światowej np. pod Monte Cassino, czy w oddziałach partyzanckich. Ponadto znajdziemy nazwiska i tablice upamiętniające więźniów KL Auschwitz czy Dachau. Prelegentka zachęcała do udziału w uroczystościach dla uczczenia „żołnierzy wyklętych” na terenie miasta Tomaszowa Lubelskiego. To właśnie w Tomaszowie działała tzw. smocza jama gdzie wielu członków podziemia antykomunistycznego zostało pozbawionych życia. Obecnie znajduje się tam Izba Pamięci Terroru Komunistycznego.
mat. BP w Zamościu o/Tomaszów Lub.