TOMASZÓW Pamięci Żydów Tomaszowskich

W środę 13 lipca 2016 roku odsłonięto pomnik upamiętniający tomaszowskich Żydów.
Pomnik został postawiony na skwerku przy ulicy gen. Władysława Andersa (za domem handlowym).
Organizatorem wydarzenia, na którym obecni byli goście z Polski i zagranicy oraz mieszkańcy miasta była Fundacja Porta Memoria.
Pomnik postawiono ku pamięci eksterminowanych Żydów tomaszowskich. Wybór miejsca usytuowania pomnika nie jest przypadkowy, ponieważ w tym miejscu znajdowała się dawniej dzielnica żydowska, w pobliżu miejsca gdzie do 1940 roku stała XVII-wieczna synagoga.
Pomnik, który stanął w Tomaszowie powstał w ramach międzynarodowej współpracy, a w szczególności:
– władz Miasta Tomaszowa Lubelskiego na czele z burmistrzem Wojciechem Żukowskim (użyczenie gruntu w celu przeprowadzeni inwestycji, pomoc przy sporządzeniu dokumentacji, nowe zagospodarowanie terenu wokół pomnika oraz pomoc przy organizacji uroczystości),
– Stowarzyszenia Żydowski Instytut Historyczny w Warszawie (środki finansowe w ramach projektu  – „Pamięci Żydów Tomaszowa Lubelskiego”),
– Fundacji Fundusz Lokalny Ziemi Biłgorajskiej z siedzibą w Biłgoraju (środki finansowe na realizację projektu ”Szalom Tomaszów” w ramach programu „Lubelskie Lokalnie – Mikrodotacje FIO” finansowanego ze środków Programu Funduszu Inicjatyw Obywatelskich),
– Ziomkostwo Żydów Tomaszowskich z Izraela (udział we współfinansowaniu pomnika)
– Stowarzyszenie Bildungswerk Stanisław Hantz e.V z Niemiec (wsparcie finansowe),
– Rada Miasta Tomaszów Lubelski (obecni na uroczystości Mirosław Fus – przewodniczący RM, Daniel Tereszczuk oraz Tadeusz Machoś),
– Starostwo Powiatowe w Tomaszowie Lubelskim (obecny Jerzy Wereszczak – wicestarosta),
– Powszechna Spółdzielni Spożywców „SPOŁEM” w Tomaszowie Lubelskim (wyrażenie zgodny na wykonanie muralu na ścianie budynku gospodarczego oraz za możliwość podłączenia do sieci i z korzystania z energii elektrycznej w trakcie tworzenia muralu oraz w trakcie uroczystości), obecny Andrzej Szwugier – prezes spółdzielni,
– Wojewódzki Konserwator Zabytków w Lublinie – Delegatura w Zamościu
– Biuro Inżynierskie Matej&Matej
– Biblioteka Pedagogiczna w Tomaszowie Lubelskim (obecna na wydarzeniu Anna Pitura – kierownik biblioteki)
– Tomaszowski Dom Kultury (obecny Dariusz Krech – dyrektor)
– Stowarzyszenie Lakavinyl (wykonanie historycznego muralu).
W kameralnej uroczystości uczestniczyli Żydzi z Izraela, władze miasta i powiatu, duchowni trzech wyznań: judaizmu, chrześcijaństwa i prawosławia oraz mieszkańcy miasta.
Głos zabrali: Przedstawiciele Ziomkostwa Żydów Tomaszowskich w Izraelu – Hayyim Zaidel – przewodniczący Yachiela Narkisa, przedstawiciele duchowieństwa w Tomaszowie Lubelskim: ks. prałat Czesław Grzyb – kustosz Sanktuarium Matki Bożej Tomaszowskiej, proboszcz Parafii Prawosławnej pod wezwaniem św. Mikołaja Cudotwórcy – ks. Dariusz Wasiluk, burmistrz Miasta Tomaszów Lubelski – Wojciech Żukowski
Uroczystość uświetnił spektakl Teatru NN pt. „Opowieści z nocy” (w wykonaniu: Witolda Dąbrowskiego – narrator, Roberta Brzozowskiego – kontrabas, Mariana Pędzisza – altówka), a w sali reprezentacyjnej dawnego Sejmiku Powiatowego uczestniczy uroczystości mogli wysłuchać wykładu „Rola i funkcje synagogi w społeczności żydowskiej” (Piotr Kowalik z  Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN z Warszawy).
W wydarzeniu udział wzięli także prezes Tomaszowskiego Towarzystwa Regionalnego im. dra Janusza Petera – Mirosław Tereszczuk oraz członkowie towarzystwa (Magdalena Tereszczuk, Zbigniew Dziurkowski, Ewa Koper, Janusz Brodowski).

Całość prowadziła Ewa Koper – pracownik Muzeum – Miejsce Pamięci w Bełżcu.
Redakcj@/fot. MagMa