POLITYKA Spółdzielnie na cenzurowanym?

20 stycznia 2017 roku Poseł RP Jarosław Sachajko złożył obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy prawo spółdzielcze.
Na całym świecie spółdzielczość jest główną formą zrzeszania się obywateli, która posiada znaczący udział w wielu sektorach gospodarki. W Polsce forma ta została skrajnie wynaturzona. Co robi obywatel, gdy naruszane są jego prawa wynikające z członkostwa w spółdzielni? Gdy nie może zaskarżyć uchwały spółdzielni, bo sąd odmawia mu interesu prawnego, gdy nie ma dostępu do umów i dokumentów spółdzielni, gdy widzi jak członkami zarządu spółdzielni zostają krewni i znajomi prezesów, gdy przedstawiciele spółdzielni informują go, że wpłacone na kilkanaście lat z góry pieniądze na czynsz zaginęły. Szuka sprawiedliwości w sądach, zawiadamia organy ścigania, nagłaśnia sprawę w mediach. Z tym, że najczęstszym efektem jego starań i walki o przestrzeganie prawa jest przytakiwanie, a następnie obojętne stwierdzenie ,,tak już jest, nic nie możemy zrobić,” albo ,,takie jest prawo”.
Taki schemat wielokrotnie wyłaniał się z rozmów jakie w ciągu ostatniego roku odbyłem z osobami pokrzywdzonymi działalnością spółdzielni. Jest to obraz, który stoi w sprzeczności do polskiej Konstytucji i jej zasad: demokratycznego państwa prawnego oraz zasady równości wobec prawa. Przez lata politycy widząc patologie w spółdzielniach  i swoiste ,,tworzenie państwa w państwie”, wzruszali ramionami i nie robili nic, aby tę sytuację naprawić. Problem ten dotyczy jednak zbyt dużej części Polaków, aby mógł nadal być marginalizowany.
W imieniu posłów Klubu Kukiz’15 w dniu 20 stycznia 2017 roku złożyłem projekt ustawy nowelizujący ustawę o spółdzielniach mieszkaniowych. Projekt ustawy powstał we współpracy z członkami spółdzielni mieszkaniowych oraz stowarzyszeniami od lat walczącymi o prawa spółdzielców i był przez nich konsultowany na każdym etapie opracowywania. To spółdzielcy doświadczając nieprawidłowości w funkcjonowaniu spółdzielni mieszkaniowych zaproponowali sposób ich rozwiązania.
Jedną z wielu zaproponowanych zmian jest wprowadzenie jawności i swobodnego dostępu członków spółdzielni do jej dokumentów. W ten sposób przywrócona zostaje prawidłowa relacja pomiędzy członkiem, a zarządem spółdzielni, której majątek powstał przecież dzięki wkładom członków.
Nowelizacja zakłada również wprowadzenie pełniej transparentności działań organów spółdzielni. Co więcej, każdy członek organu zarządzającego spółdzielnią będzie musiał liczyć się z tym, że jeżeli w konsekwencji swoich działań doprowadzi do wyrządzenia szkody spółdzielni lub jej członkom, poniesie odpowiedzialność swoim osobistym majątkiem. Skłoni to członków rady nadzorczej oraz zarządu do rzetelności oraz dbałości o sprawy spółdzielni, które dotychczas często nie miały miejsca.
Niemniej ważne dla zapewnienia przejrzystości funkcjonowania spółdzielni mieszkaniowych jest odpowiedni wybór członków zarządu oraz rad nadzorczych. Dlatego proponujemy wprowadzenie dwukadencyjności, aby nie doprowadzać do sytuacji swoistego ,,zasiedzenia” w spółdzielni i czynienia z pracy w jej strukturach głównego źródła dochodu. Chcemy zapobiec również sytuacjom, w których w spółdzielniach pracują całe rodziny lub gdy dochodzi do konfliktu interesów, ponieważ jedna osoba pełni funkcję zarówno zarządzającego jak i kontrolującego. Z kwestią tą łączy się problem lustracji spółdzielni, a mianowicie bardzo częstych sytuacji, gdy w jednym miesiącu prezes spółdzielni A prowadzi lustrację spółdzielni B, a w kolejnym miesiącu jest odwrotnie. Sytuacje takie, nawet jeżeli dokonane z pełną starannością rodzą wątpliwości co do bezstronności oraz niezależności przeprowadzanych badań. Dlatego w projekcie ustawy jasno zapisaliśmy, że funkcji lustratora spółdzielni mieszkaniowej nie może pełnić osoba będąca członkiem organów spółdzielni mieszkaniowej, co przywróci ufność w rzetelność przeprowadzanej lustracji.
Przedstawione przeze mnie regulacje, tylko w niewielkim stopniu wyczerpują zakres proponowanych zmian. Zapraszam Państwa do zapoznania się z całością projektu oraz do podzielenia się swoją opinią oraz uwagami. 19 lutego o godz. 11.00 w Sejmie odbędzie się konferencja, na której wspólnie wypracujemy ostateczne brzmienie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, na którą serdecznie Państwa zapraszam.
Poseł RP Jarosław Sachajko/fot. sachajko.pl